Diş luksasyonu, dişi destekleyen dokuların, bağların ve bazen kemiklerin zarar gördüğü bir durumdur. Düşme ve kaza gibi travmatik olaylar, diş luksasyonuna yol açabilir. Bu durumun belirtileri ve tedavi yöntemleri luksasyonun türüne bağlı olarak çeşitlilik gösterir. Diş hekiminizin düzenli izlemesi sayesinde, dişinizi muhafaza etme şansınız olabilir.
Diş luksasyonu, genellikle düşme gibi travmatik bir olayın neden olduğu, dişi tutan bağları, dokuları ve kemikleri etkileyen bir durumdur. Bu durum aynı zamanda dişin sinirlerini ve kan akışını da etkileyebilir.
Luksasyona uğramış bir diş bazen sallanmış, açılmış veya soketten çıkmış olabilir. Bu durumun belirgin belirtileri olmayabilir, ancak diş hassas hissedebilir.
Çocuklar ve genç yetişkinler arasında daha yaygın olan luksasyon dişler, her yaş grubundan insanı etkileyebilir. Eğer bir diş luksasyonu şüphesi varsa, hemen bir diş hekimine başvurmalısınız. Luksasyonun ciddiyetine bağlı olarak acil tedavi gerekebilir.
Dişler, iki temel bölümden meydana gelir:
Taç ve kök, birkaç katmandan oluşur:
Diş, çene kemiğindeki alveolar kemik içindeki diş çukurlarına yerleşir. Kökü, alveolar kemiğe bağlayan periodontal ligament adı verilen bir bağ dokusu ile bağlıdır. Diş luxasyonları, bu ligamentleri ve alveolar kemiği etkiler, ayrıca pulpaya zarar verebilir. Luxasyona uğramış bir dişin tedavisi, hangi diş yapısının hasar gördüğüne ve ne kadar ciddi olduğuna bağlı olarak değişir.
Diş lüksasyonları genellikle çocuklar ve genç yetişkinler arasında sıkça karşılaşılan bir durumdur. Her ne kadar diş travmaları her yaşta meydana gelebilecek olsa da, çoğunlukla 11 ila 15 yaş arasındaki çocukları etkiler. Amerika Birleşik Devletleri'nde, kalıcı dişlere yönelik yaralanmaların %18 ila %33'ünü lüksasyon oluşturur.
Ayrıca, diş travmaları 6 yaşına kadar olan çocukların tüm yaralanmalarının %18'ini oluşturur. Sürekli dişlerde görülen lüksasyonlar, tüm diş yaralanmalarının %21 ila %81'ini kapsar. Diş lüksasyonu, genellikle erkeklerde kadınlara göre daha sık görülür.
Bir dişin dokularını ve bağlarını zarar görmesi için önemli bir kuvvet gereklidir. Genç çocuklarda, en yaygın diş lüksasyonu sebeplerinden biri düşmelerdir. Her yaş grubundaki bireylerde, diş lüksasyonuna neden olan diğer faktörler arasında şunlar bulunur:
Lüksasyonunlu diş belirtileri, dişin türüne bağlı olarak değişebilir. Belirtiler arasında şunlar bulunabilir:
Diş çıkığını teşhis etmek amacıyla sağlık uzmanınız, belirtilerinizi ve olası diş çıkığının nedenini sorgular. Ayrıca yaşadığınız travmaları veya yaralanmaları öğrenmeye çalışır. Dişlerinizin detaylı bir değerlendirmesi için diş hekimine gitmeniz gerekecek. Diş hekiminiz, diş geçmişinizi konuşarak daha fazla bilgi edinir.
Bunun ardından diş hekiminiz şu adımları uygulayabilir:
Diş luksasyonları birçok farklı şekilde ortaya çıkabilir, hafif problemlerden ciddi durumlara kadar değişebilir. Toplamda beş farklı luksasyon türü bulunmaktadır.
1. Hafif Sarsıntı: Dişin destekleyen yapıları hafifçe zarar görmüş, dokununca biraz hassas olabilir.
2. Kısmi Gevşeme: Dişin destekleyen yapılarına zarar gelmiş, bu nedenle diş biraz gevşemiş, dokunulduğunda hassaslık ve hafif kanama görülebilir.
3. Dışarı Çıkma: Diş, destekleyen yapıların zarar gördüğü ancak dişin soketinin sağlam olduğu durumda, bu nedenle diş fazlasıyla gevşemiş ve normalden uzun görünebilir.
4. Yanlış Yönlü Eğilim: Dişleri tutan kemikte kırık olmuş, bu nedenle diş normalden farklı bir yönde eğilmiş. Diş tıklanınca yüksek perdeli bir ses duyulabilir.
5. İçeri Gitme: Diş, sokete doğru hareket etmiş ve bu nedenle çene kemiği hafifçe kırılmış, ancak diş hala yerinde duruyor. Diş tıklanınca bir ses duyulabilir.
Bir dişin çıkıklığını kendi başına düzeltemezsin. Bu tür durumlar için bir diş hekimine başvurman gerekiyor.
Diş çıkığıyla başa çıkmak için çeşitli tedavi yöntemleri bulunmaktadır. Her durumda, diş hekimi durumu değerlendirir ve uygun tedaviyi belirler.
Diş çıkığı tedavisinde kullanılan yöntemler duruma göre değişebilir. Diş hekimi, çıkık dişi değerlendirir ve gerekirse tedavi önerir.
1. Sarsıntılı Çıkık: Genellikle tedavi gerekmez. Diş hekimi, pulpanın sağlığını bir yıl boyunca düzenli kontrol eder.
2. Alt Çene Çıkığı: Tedavi gerekmeyebilir ancak çiğneme sırasında ağrı varsa, diş hekimi dişi sabitlemek için bir şey önerebilir. Dişin sağlığı düzenli muayenelerle izlenir.
3. Dışa Doğru Çıkık: Diş hekimi kökü temizler ve dişi yerine koyar. Dişin sabitlenmesi için kısa süreliğine bir şey kullanılabilir. Pulpa zarar gördüyse başka bir tedavi uygulanabilir.
4. Yan Çıkık: Diş hekimi dişi yerine koymak için kuvvet uygular. İyileşme sürecinde bir şey kullanılabilir. Dişin sağlığı düzenli kontrolle birkaç yıl boyunca izlenir.
5. İçe Doğru Çıkık: Diş hekimi, dişin kendi kendine düzelip düzelmediğini görmek için bir süre bekleyebilir. Eğer düzelme olmazsa cerrahi müdahale yapılabilir. Cerrahi sonrasında bir şey kullanılabilir ve gerekiyorsa başka bir tedavi uygulanabilir. Takip kontrolleri birkaç yıl boyunca devam eder.
Her durumda, dişin sağlığı düzenli muayenelerle izlenmelidir.
Onarımdan sonra dişinizi korumaya yardımcı olmak için şunları yapmalısınız:
Ayrıca, diş hekiminizi düzenli olarak ziyaret etmek önemlidir. Diş hekiminiz, durumunuzun daha kötüye gitmediğinden emin olmak için lüksasyonu zaman içinde gözlemleyecektir. Özellikle ilk tedavi gerektirmeyen küçük lüksasyonlar için bu takip önemlidir.
Dişlerinin çıkmasını önlemek için şu adımları düşünebilirsin:
Lükse diş sorunu yaşayanların geleceği tamamen karanlık değil. Eğer hemen müdahale edilirse, orijinal dişi koruma şansınız var. Ayrıca, düzenli diş bakımı ve kontrollerle bu süreci olumlu yönde etkileyebilirsiniz.
Dişiniz, sağlık durumunuza ve alınan tedbirlerin etkisine bağlı olarak uzun yıllar boyunca sağlıklı kalabilir. Ancak tamir edilen dişlerde bazı komplikasyonlar ortaya çıkabilir:
Dişlerinizde oluşan bir luxasyon durumunda, sağlık uzmanınıza danışmanın zamanı gelmiş olabilir.
Dişinizde bir yaralanma varsa ve luxasyon şüphesi yaşıyorsanız, hemen diş hekiminize gidin. Tedavi, yaralanmanın türüne ve şiddetine bağlı olarak değişir. Diş hekiminizi düzenli olarak kontrol etmek, onarılan dişinizin uzun süre sağlıklı kalmasına yardımcı olabilir.
Yukarıda yazılanlar hasta bilgilendirme amaçlıdır. Tıbbi muayene ya da tanı yerine geçemez. Detaylı bilgi almak için Cafe Diş Ağız ve Diş Sağlığı Polikliniği’ni arayıp, alanında deneyimli hekimlerimize muayene olmak için randevu alabilirsiniz.
