Diş Agenezisi

"Diş agenezi", eksik dişlerin tıbbi adıdır. Bu durum, doğuştan gelir ve bireyin belirli dişleri hiç gelişmediği anlamına gelir. Diş agenezi, başlı başına ortaya çıkabileceği gibi başka durumlarla da birleşebilir. Tedavi seçenekleri arasında protezler, dental köprüler veya dental implantlar bulunmaktadır.

Diş agenezisi nedir?

Diş agenezisi, bir kişinin bazı dişlerinin doğuştan gelmediği bir durumu ifade eder. Yani, belirli dişler hiç gelişmemiştir. Diş agenezisi, genellikle kalıcı dişleri etkilese de, süt dişlerini de içerebilir.

Diş agenezisi, anodonzi, hipodonzi ve oligodonzi olmak üzere üç ana türde görülebilir.

Anodonti, hipodonti ve oligodonti: Fark nedir? 

• Anodontia: Dişlerin tamamen bulunmaması durumu.
• Hypodontia: Bir ila altı dişin eksik olması durumu.
• Oligodontia: Altı veya daha fazla dişin eksik olması durumu.

Diş eksikliği ne kadar yaygındır? 

Diş agenezi, ABD nüfusunun %3 ila %10'u arasında görülen bir durumdur. Bu durum, kadınlarda biraz daha yaygın olarak görülür.

Diş eksikliği görünüşümü nasıl etkiler?

Diş agenezisi herhangi bir ağız bölgesinde meydana gelebilir, ancak genellikle bu durumda eksik olan dişler şunlardır:

• Alt ikinci premolarlar (alt çenenin arkasındaki büyük dişlerin hemen önündeki dişler).
• Üst ikinci premolarlar (üst çenenin arkasındaki büyük dişlerin hemen önündeki dişler).
• Üst lateral kesiciler (üst iki ön dişin her iki yanındaki küçük dişler).

Diş eksikliği ağız sağlığımı nasıl etkiler?

Diş eksikliği, yemek yeme ve konuşma becerilerini olumsuz etkileyebilir. Ayrıca, yetersiz kemik büyümesine neden olarak çenenin normalden daha küçük görünmesine yol açabilir.

Diş eksikliğinin belirtileri nelerdir?

Diş agenezisinin temel belirtisi, eksik dişlerdir. Bu durumu yaşayan bireylerde ayrıca şu belirtiler de görülebilir:

• Küçük, çivimsi dişler.
• Dişler arasında boşluklar ve aralıklar.
• Taurodont dişleri (büyük, dikdörtgen dişlerde aşırı büyük pulp boşluklarına sahip).

Ayrıca, diş agenezi, bazı genetik bozuklukların bir belirtisi olarak ortaya çıkabilir, örneğin ektodermal displazi. Ektodermal displaziye sahip bireylerde şu belirtiler gözlenebilir:

• Saç incelmesi.
• Tırnak anormallikleri.
• Ter bezlerinin eksikliği.
• Görme bozuklukları.
• İşitme kaybı.

Diş eksikliğine ne sebep olur?

Diş lamina anormalliği, genellikle diş agenezisine yol açan bir durumdur. Diş lamina, dişlerin oluştuğu diş etlerinin altında bulunan bir doku bandıdır. İstatistiksel olarak, diş agenezisi vakalarının çoğunda aile geçmişi etkili olsa da, bu duruma başka faktörler de neden olabilir.

Diş agenezisi ve aile öyküsü

Ebeveynler, biyolojik çocuklarına diş agenezi riskini aktarabilirler. Diş oluşumunda rol oynayan çeşitli genler bulunmaktadır, bunlar arasında EDA, EDAR, EDARADD ve WNT10B bulunmaktadır. Sorumlu gene bağlı olarak, diş agenezisi miras alma süreci farklı yöntemlere tabi olabilir. Sağlık uzmanları, genetik bozuklukları incelemek için her biyolojik ebeveynin genetik bilgilerine bakar.

İnsanlar, diş agenezisini şu dört şekilde miras alabilirler:

1. Otozomal Dominant: Sadece bir anormal gen kopyasının (herhangi bir biyolojik ebeveynin birinden) bulunması, diş agenezisinin gelişmesi için yeterlidir.
2. Otozomal Resesif: Diş agenezisinin gelişmesi için iki anormal gen kopyasının (her iki biyolojik ebeveynin birinden) bulunması gereklidir.
3. X Bağlantılı Dominant: X kromozomunda baskın bir anormal gen bulunur. Bu durumda, erkek olarak atanmış bir kişi, X bağlantılı diş agenezi genini tüm kızlarına geçirecektir.
4. X Bağlantılı Resesif: Bir veya iki resesif anormal gen X kromozomları üzerinde bulunur. Dolayısıyla, kadın olarak atanmış bir kişinin diş agenezi olan bir çocuğu olma olasılığı %50'dir.

Diş eksikliği ve diğer sağlık koşulları

Diş agenezisi, başka sağlık koşulları ile bir araya gelebilir. Bunlar şunları içerebilir:

• Yarık dudak veya yarık damak.
• Genetik bozukluklar, örneğin ektodermal displazi veya Down sendromu.
• Düşük doğum ağırlığı.
• Rubella veya candida gibi bulaşıcı hastalıklar.

Diş eksikliği ve tıbbi tedaviler

Çocukluk çağı kanser tedavileri sonrasında diş agenezi ortaya çıkabilir. Bu tedaviler arasında kemoterapi ve radyasyon tedavisi bulunmaktadır.

Diş eksikliği nasıl teşhis edilir?

Diş eksikliği genellikle düzenli muayene sırasında diş hekimi veya diğer sağlık sağlayıcıları tarafından tespit edilir. Diş agenezi şüphesi olduğunda, teşhisi doğrulamak amacıyla dental röntgenler çekilir.

Diş eksikliği nasıl tedavi edilir?

Diş agenezi tedavisi için diş hekimleri genellikle ortodonti veya diş replasman tedavilerini tercih ederler. Bu tedavi seçenekleri arasında şunlar bulunabilir:

• Protez dişler
• Dental köprüler
• Dental implantlar
• Braket gibi ortodontik tedaviler

Çocuklarda diş agenezisi durumunda genellikle kısmi protez dişler kullanılır, ancak diğer tedavilere uygun yaşa geldiklerinde farklı tedavi yöntemleri de değerlendirilebilir.

Diş eksikliğini önleyebilir miyim?

Diş agenezi genellikle aileler arasında görülür, bu nedenle bunu önlemenin belirli bir yolu bulunmamaktadır. Ancak, diş ageneziye sahip olmanız, bu durumu otomatik olarak çocuklarınıza geçireceğiniz anlamına gelmez.

Diş eksikliği hangi sonuçlara sebep olur?

Diş agenezi, yaşamı tehdit etmese de, günlük aktivitelerinize - özellikle yemek yeme ve konuşma gibi rutinleri etkileyebilir. Bu durum, yaşam kalitenizi olumsuz etkiler.

Diş agenezi tedavisi arayışında iseniz, diş hekiminizle iletişim kurmanız önemlidir. Size özel ihtiyaçlarınıza ve kişisel tercihlerinize uygun çözüm seçeneklerini detaylı bir şekilde tartışabilirler.

Eğer çocuğunuzda diş agenezi tespit edildiyse, diş hekiminizle farklı tedavi seçeneklerini göz önüne almalısınız. Birçok çocuk, kemikleri tamamen gelişene kadar kısmi protez kullanabilir. Büyüme tamamlandığında, dental implantlar veya diğer kalıcı seçeneklerle çözüm bulabilirler.

Diş hekimimle ne zaman konuşmalıyım?

Gülüşünüzde eksik dişler veya boşluklar varsa, bu konuda bir diş hekimi ile görüşmeyi düşünmelisiniz. Birçok farklı diş yerine koyma çözümü bulunmaktadır ve size en uygun olanı belirlemelerine yardımcı olabilirler.

Diş hekimime hangi soruları sormalıyım?

Eğer diş agenezisi sorununuz varsa, diş hekimine veya sağlık uzmanına şu soruları sormak isteyebilirsiniz:

1. Kaç dişim eksik?
2. Tedavi seçeneklerim nelerdir?
3. Tedavi süreci ne kadar sürecek?
4. Diş agenezisi beslenme veya sindirimimi nasıl etkiliyor?
5. Çocuğum veya ben başka doğuştan gelen bozukluklar için genetik test yaptırmalı mıyım?